En raison de limitations techniques, la typographie souhaitable du titre, «
Exercice : Exercices sur la forme algébriqueApplications techniques des nombres complexes/Exercices/Exercices sur la forme algébrique », n'a pu être restituée correctement ci-dessus.
Pour le cours correspondant à ces exercices, voir les chapitres 1, 2, 4 et 5 de la leçon Calcul avec les nombres complexes .
Pour répondre 0 (zéro) à une question , merci de remplir le champ par un O (lettre O) et non pas par un chiffre 0.
Parties réelles et imaginaires
Donner les parties réelles et imaginaires de ces nombres complexes sous forme algébrique.
Addition sous forme algébrique
Additionner les nombres complexes z₁ et z₂ donnés sous forme algébrique pour obtenir leur somme z₁ + z₂ sous forme algébrique.
Indication : rassembler les termes qui contiennent des i , mettre i en facteur et simplifier.
Soustraction sous forme algébrique
La soustraction se fait de la même manière que l'addition.
Attention quand même car le "moins" se distribue à l’ensemble du nombre complexe que l’on soustrait.
Multiplication
Soit les nombres complexes
z
=
2
−
3
i
{\displaystyle z=2-3i}
et
z
′
=
−
4
+
i
{\displaystyle z'=-4+i}
.
Écrire les nombres complexes suivants sous forme algébrique.
Division de nombres complexes
Exercice
Nous allons décomposer
z
1
{\displaystyle z_{1}}
et
z
2
{\displaystyle z_{2}}
pour les mettre sous forme algébrique.
Illustration des exemples
Début de l'exemple
Fin de l'exemple
Exercice : Valeurs prises par un polynôme, représentation géométrique
2. Dans le plan complexe d'unité graphique 1 cm , placer les images des nombres précédents.
Exercice
Soit
z
=
3
−
2
i
5
+
i
{\displaystyle z={\frac {3-2i}{5+i}}}
et
z
′
=
3
+
2
i
5
−
i
{\displaystyle z'={\frac {3+2i}{5-i}}}
deux nombres complexes.
1. Vérifier que
z
′
=
z
¯
{\displaystyle z'={\bar {z}}}
Solution
Faisons le calcul de
z
¯
{\displaystyle {\bar {z}}}
:
z
¯
=
(
3
−
2
i
5
+
i
)
¯
=
3
−
2
i
¯
5
+
i
¯
=
3
+
2
i
5
−
i
=
z
′
{\displaystyle {\begin{aligned}{\bar {z}}&={\overline {\left({\frac {3-2i}{5+i}}\right)}}\\&={\frac {\overline {3-2i}}{\overline {5+i}}}\\&={\frac {3+2i}{5-i}}=z'\end{aligned}}}
2. Démontrer que
z
+
z
′
{\displaystyle z+z'}
est un nombre réel et que
z
−
z
′
{\displaystyle z-z'}
est un imaginaire pur.
3. Dans le plan complexe d'unité graphique 1 cm , placer les images des nombres précédents.
Exercice
On donne
z
1
=
−
2
+
3
i
{\displaystyle z_{1}=-2+3i}
et
z
2
=
3
+
i
{\displaystyle z_{2}=3+i}
Les fractions doivent être entrées complètement simplifiées à l'aide du slash /.
Exercice
On donne
z
1
=
−
3
+
2
i
{\displaystyle z_{1}=-3+2i}
et
z
2
=
3
−
i
{\displaystyle z_{2}=3-i}
Les fractions doivent être entrées complètement simplifiées à l'aide du slash /.
Exercice
On donne
z
1
=
−
5
+
2
i
{\displaystyle z_{1}=-5+2i}
et
z
2
=
3
7
−
i
{\displaystyle z_{2}={\frac {3}{7}}-i}
On donnera les nombres complexes sous forme algébrique, les fractions devant être simplifiées.
a)
z
1
−
z
2
{\displaystyle z_{1}-z_{2}}
Solution
z
1
−
z
2
=
−
5
+
2
i
−
(
3
7
−
i
)
=
−
5
+
2
i
−
3
7
+
i
=
−
38
7
+
3
i
{\displaystyle {\begin{aligned}z_{1}-z_{2}&=-5+2i-({\frac {3}{7}}-i)\\&=-5+2i-{\frac {3}{7}}+i\\&=-{\frac {38}{7}}+3i\end{aligned}}}
b)
z
1
×
z
2
{\displaystyle z_{1}\times z_{2}}
Solution
z
1
×
z
2
=
(
−
5
+
2
i
)
×
(
3
7
−
i
)
=
−
15
7
+
5
i
+
6
7
i
+
2
=
−
15
7
+
14
7
+
35
7
i
+
6
7
i
=
−
1
7
+
41
7
i
{\displaystyle {\begin{aligned}z_{1}\times z_{2}&=(-5+2i)\times ({\frac {3}{7}}-i)\\&=-{\frac {15}{7}}+5i+{\frac {6}{7}}i+2\\&=-{\frac {15}{7}}+{\frac {14}{7}}+{\frac {35}{7}}i+{\frac {6}{7}}i\\&=-{\frac {1}{7}}+{\frac {41}{7}}i\end{aligned}}}
c)
|
z
1
|
{\displaystyle |z_{1}|}
Solution
|
z
1
|
=
|
−
5
+
2
i
|
=
(
−
5
)
2
+
2
2
=
25
+
4
=
29
{\displaystyle {\begin{aligned}|z_{1}|&=|-5+2i|\\&={\sqrt {(-5)^{2}+2^{2}}}\\&={\sqrt {25+4}}\\&={\sqrt {29}}\end{aligned}}}
d)
z
1
z
2
{\displaystyle {\frac {z_{1}}{z_{2}}}}
Solution
z
1
z
2
=
−
5
+
2
i
3
7
−
i
=
(
−
5
+
2
i
)
(
3
7
+
i
)
(
3
7
−
i
)
(
3
7
+
i
)
=
−
15
7
−
5
i
+
6
7
i
−
2
9
49
+
1
=
−
29
7
−
29
7
i
58
49
=
−
29
7
×
49
58
−
29
7
i
×
49
58
=
−
7
2
−
7
2
i
{\displaystyle {\begin{aligned}{\frac {z_{1}}{z_{2}}}&={\frac {-5+2i}{{\frac {3}{7}}-i}}\\&={\frac {(-5+2i)({\frac {3}{7}}+i)}{({\frac {3}{7}}-i)({\frac {3}{7}}+i)}}\\&={\frac {-{\frac {15}{7}}-5i+{\frac {6}{7}}i-2}{{\frac {9}{49}}+1}}\\&={\frac {-{\frac {29}{7}}-{\frac {29}{7}}i}{\frac {58}{49}}}\\&=-{\frac {29}{7}}\times {\frac {49}{58}}-{\frac {29}{7}}i\times {\frac {49}{58}}\\&=-{\frac {7}{2}}-{\frac {7}{2}}i\end{aligned}}}
e)
z
1
3
{\displaystyle z_{1}^{3}}
Solution
z
1
3
=
(
−
5
+
2
i
)
3
=
(
−
5
)
3
+
3
×
(
−
5
)
2
×
2
i
+
3
×
−
5
×
(
2
i
)
2
+
(
2
i
)
3
=
−
125
+
150
i
+
60
−
8
i
=
−
65
+
142
i
{\displaystyle {\begin{aligned}z_{1}^{3}&=(-5+2i)^{3}\\&=(-5)^{3}+3\times (-5)^{2}\times 2i+3\times -5\times (2i)^{2}+(2i)^{3}\\&=-125+150i+60-8i\\&=-65+142i\end{aligned}}}
Avertissement : Petit rappel :
(
a
+
b
)
3
=
a
3
+
3
a
2
b
+
3
a
b
2
+
b
3
{\displaystyle (a+b)^{3}=a^{3}+3a^{2}b+3ab^{2}+b^{3}}
Simplification
Mettre sous la forme
a
+
i
.
b
(
a
,
b
∈
R
)
{\displaystyle a+i.b(a,b\in \mathbb {R} )}
les nombres :
a)
3
+
6
i
3
−
4
i
{\displaystyle {\frac {3+6i}{3-4i}}}
Solution
3
+
6
i
3
−
4
i
=
(
3
+
6
i
)
(
3
+
4
i
)
(
3
−
4
i
)
(
3
+
4
i
)
=
9
+
12
i
+
18
i
−
24
9
+
16
=
−
15
+
30
i
25
=
−
3
5
+
6
5
i
{\displaystyle {\begin{aligned}{\frac {3+6i}{3-4i}}&={\frac {(3+6i)(3+4i)}{(3-4i)(3+4i)}}\\&={\frac {9+12i+18i-24}{9+16}}\\&={\frac {-15+30i}{25}}\\&=-{\frac {3}{5}}+{\frac {6}{5}}i\end{aligned}}}
b)
(
1
+
i
2
−
i
)
2
+
3
+
6
i
3
−
4
i
{\displaystyle \left({\frac {1+i}{2-i}}\right)^{2}+{\frac {3+6i}{3-4i}}}
Solution
(
1
+
i
2
−
i
)
2
+
3
+
6
i
3
−
4
i
=
(
(
1
+
i
)
(
2
+
i
)
(
2
−
i
)
(
2
+
i
)
)
2
+
3
+
6
i
3
−
4
i
=
(
2
+
i
+
2
i
−
1
4
+
1
)
2
+
3
+
6
i
3
−
4
i
=
(
1
+
3
i
5
)
2
+
3
+
6
i
3
−
4
i
=
1
25
+
6
25
i
−
9
25
−
3
5
+
6
5
i
=
−
8
25
+
6
25
i
−
15
25
+
30
25
i
=
−
23
25
+
36
25
i
{\displaystyle {\begin{aligned}\left({\frac {1+i}{2-i}}\right)^{2}+{\frac {3+6i}{3-4i}}&=\left({\frac {(1+i)(2+i)}{(2-i)(2+i)}}\right)^{2}+{\frac {3+6i}{3-4i}}\\&=\left({\frac {2+i+2i-1}{4+1}}\right)^{2}+{\frac {3+6i}{3-4i}}\\&=\left({\frac {1+3i}{5}}\right)^{2}+{\frac {3+6i}{3-4i}}\\&={\frac {1}{25}}+{\frac {6}{25}}i-{\frac {9}{25}}-{\frac {3}{5}}+{\frac {6}{5}}i\\&=-{\frac {8}{25}}+{\frac {6}{25}}i-{\frac {15}{25}}+{\frac {30}{25}}i\\&=-{\frac {23}{25}}+{\frac {36}{25}}i\end{aligned}}}
c)
2
+
5
i
1
−
i
+
2
−
5
i
1
+
i
{\displaystyle {\frac {2+5i}{1-i}}+{\frac {2-5i}{1+i}}}
Solution
2
+
5
i
1
−
i
+
2
−
5
i
1
+
i
=
2
×
R
e
(
2
+
5
i
1
−
i
)
{\displaystyle {\frac {2+5i}{1-i}}+{\frac {2-5i}{1+i}}=2\times Re({\frac {2+5i}{1-i}})}
Avertissement : Petit rappel :
z
+
z
¯
=
2
×
R
e
(
z
)
{\displaystyle z+{\bar {z}}=2\times Re(z)}
avec Re
=
{\displaystyle =}
Réel
2
+
5
i
1
−
i
=
(
2
+
5
i
)
(
1
+
i
)
(
1
−
i
)
(
1
+
i
)
=
−
3
2
+
7
2
i
{\displaystyle {\begin{aligned}{\frac {2+5i}{1-i}}&={\frac {(2+5i)(1+i)}{(1-i)(1+i)}}\\&=-{\frac {3}{2}}+{\frac {7}{2}}i\end{aligned}}}
Donc :
2
+
5
i
1
−
i
+
2
−
5
i
1
+
i
=
2
×
−
3
2
=
−
3
{\displaystyle {\frac {2+5i}{1-i}}+{\frac {2-5i}{1+i}}=2\times -{\frac {3}{2}}=-3}
d)
5
+
2
i
1
−
2
i
{\displaystyle {\frac {5+2i}{1-2i}}}
Solution
5
+
2
i
1
−
2
i
=
(
5
+
2
i
)
(
1
+
2
i
)
(
1
−
2
i
)
(
1
+
2
i
)
=
5
+
10
i
+
2
i
−
4
1
+
4
=
1
5
+
12
5
i
{\displaystyle {\begin{aligned}{\frac {5+2i}{1-2i}}&={\frac {(5+2i)(1+2i)}{(1-2i)(1+2i)}}\\&={\frac {5+10i+2i-4}{1+4}}\\&={\frac {1}{5}}+{\frac {12}{5}}i\end{aligned}}}
e)
(
−
1
2
+
i
3
2
)
3
{\displaystyle \left(-{\frac {1}{2}}+i{\frac {\sqrt {3}}{2}}\right)^{3}}
Solution
(
−
1
2
+
i
3
2
)
3
=
(
−
1
2
)
3
+
3
×
(
−
1
2
)
2
×
i
3
2
+
3
×
−
1
2
×
(
i
3
2
)
2
+
(
i
3
2
)
3
=
−
1
8
+
3
i
3
8
+
9
8
−
3
i
3
8
=
1
{\displaystyle {\begin{aligned}\left(-{\frac {1}{2}}+i{\frac {\sqrt {3}}{2}}\right)^{3}&=\left(-{\frac {1}{2}}\right)^{3}+3\times \left(-{\frac {1}{2}}\right)^{2}\times {\frac {i{\sqrt {3}}}{2}}+3\times -{\frac {1}{2}}\times \left({\frac {i{\sqrt {3}}}{2}}\right)^{2}+\left({\frac {i{\sqrt {3}}}{2}}\right)^{3}\\&=-{\frac {1}{8}}+{\frac {3i{\sqrt {3}}}{8}}+{\frac {9}{8}}-{\frac {3i{\sqrt {3}}}{8}}\\&=1\end{aligned}}}
f)
(
1
+
i
)
9
(
1
−
i
)
7
{\displaystyle {\frac {(1+i)^{9}}{(1-i)^{7}}}}
Solution
(
1
+
i
)
9
(
1
−
i
)
7
=
1
+
i
1
−
i
×
(
1
+
i
)
8
(
1
−
i
)
6
=
i
×
(
1
+
i
)
8
(
1
−
i
)
6
=
i
7
×
(
1
+
i
)
2
=
i
7
×
2
i
=
2
{\displaystyle {\begin{aligned}{\frac {(1+i)^{9}}{(1-i)^{7}}}&={\frac {1+i}{1-i}}\times {\frac {(1+i)^{8}}{(1-i)^{6}}}\\&=i\times {\frac {(1+i)^{8}}{(1-i)^{6}}}\\&=i^{7}\times (1+i)^{2}\\&=i^{7}\times 2i\\&=2\end{aligned}}}